روانشناسان، آموزش‌های حرفهای در زمینۀ مهارت‌های بالینی را سپری می‌کنند تا به افراد کمک کنند به طور مؤثرتر با مسائل زندگی و مشکلات سلامت روان کنار بیایند. آنها پس از سال‌ها تحصیل، مجوز لازم در حوزۀ تخصصی خود را دریافت می‌کنند تا خدماتی مانند ارزیابی و روان‌درمانی ارائه دهند. روانشناسان با استفاده از انواع تکنیک‌های درمانی و بر اساس بهترین و به‌روزترین متدهای موجود به بیماران خود کمک می‌کنند. ما در این مطلب به طور مفصل شرح داده‌ایم که روانشناسان، اغلب در چه حوزه‌هایی فعالیت دارند و در هر حوزه چگونه به بیماران خود کمک می‌کنند.
فهرست مطالب
آشنایی با راه‌های درمان توسط روانشناسان
روانشناسان حرفهای به طیف گسترده‌ای از افراد کمک می‌کنند و می‌توانند انواع مختلفی از مشکلات را درمان کنند. برخی از افراد ممکن است به این دلیل که برای مدت طولانی احساس افسردگی، عصبانیت یا اضطراب می‌کنند با یک مشاور صحبت کنند. برخی دیگر نیز به خاطر وجود یک بیماری مزمن که در زندگی یا سلامت جسمی آنها اختلال ایجاد کرده است از روانشناس کمک می‌خواهند. گاهی هم ممکن است افراد برای حل مشکلات کوتاه‌مدت مانند احساس غرق شدن در شغل جدید یا غم و اندوه برای مرگ یکی از اعضای خانواده، نیازمند صحبت با یک مشاور باشند.
روانشناسان به افراد کمک می‌کنند تا یاد بگیرند که با موقعیت‌های استرس‌زا کنار بیایند، بر اعتیاد غلبه کنند، بیماری‌های مزمن خود را مدیریت کنند و در مسیر مشکلات به درستی گام بردارند. آنها از مجموعه ای از درمان‌های مبتنی بر شواهد برای کمک به افراد در بهبود زندگی استفاده می‌کنند. درمان‌های آنها معمولاً به صورت روان درمانی است. عمده‌ترین و رایج‌ترین درمان‌های مبتنی بر روانشناختی عبارت‌اند از:
- درمان شناختی-رفتاری
- درمان بین فردی
- رفتار درمانی
- رفتار درمانی دیالکتیکی
- فعال‌سازی رفتاری
- درمان حل مسئله
- درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی
- روان پویایی
مهم‌ترین حوزه‌های فعالیت روانشناسان
اصلی‌ترین تعریف روانشناسی، مطالعۀ ذهن و رفتار است. این رشته شامل تمام جنبه‌های تجربه انسانی است؛ از عملکردهای مغز گرفته تا اقدامات انسان‌ها در زمینه‌ها مختلف، از رشد کودک تا مراقبت از سالمندان. از آنجایی که طیف خدمات مورد نیاز بسیار متفاوت است، جای تعجب نیست که حوزه‌های مختلفی در روانشناسی شکل گرفته است.
در واقع روانشناسی، یک حوزۀ مطالعاتی گسترده است که عوامل زیستی، اجتماعی و محیطی را در بر می‌گیرد؛ عواملی که بر نحوۀ تفکر، عمل و احساس افراد تأثیر می‌گذارند. انتقال عمق و وسعت حوزۀ گستردۀ روانشناسی بسیار دشوار است. در نتیجه، شاخه‌های منحصر به فرد و متمایزی در روانشناسی پدیدار شده‌اند که هر کدام با موضوع فرعی خاصی در مطالعۀ ذهن، مغز و رفتار سروکار دارند. با برخی از این شاخه‌ها که توسط متخصصان پلتفرم روانشناس آنلاین Yariway.com نگارش شده است، در ادامه آشنا خواهید شد.
مشاوره قبل از ازدواج
مشاوره قبل از ازدواج به زوج‌ها کمک می‌کند قبل از اینکه به یکدیگر متعهد شوند، پایه‌ای سالم و محکم برای رابطۀ خود ایجاد کنند. زوج‌ها در جلسات مشاوره زمینه‌های تعارض در رابطه را شناسایی کرده و با ابزارهای مؤثر برای رسیدگی به تعارض‌ها آشنا می‌شوند تا از تبدیل شدن آنها به مسائل جدی جلوگیری کنند.
در مشاوره پیش از ازدواج، روانشناس برای کمک به یک ازدواج سالم، تلاش می‌کند تا از طریق بهبود ارتباطات و حل تعارض، انتظارات واقع‌بینانه‌ای برای طرفین ایجاد کند. همچنین به موضوعاتی مانند امور مالی، محبت و تمایلات جنسی، نقاط قوت و مسائل خانوادگی، باورهای معنوی و ارزش‌ها می‌پردازد. جلسات مشاوره پیش از ازدواج، زوج‌ها را آماده می‌کند تا در صورت بروز مشکلات، نگرش مثبتی نسبت به زوج درمانی داشته باشند.
روانشناسان در این جلسات بر گوش دادن فعال بسیار تأکید دارند. آنها می‌گویند هدف از این گوش دادن فعال، این است که با هر دو نفر به شکل مفید تعامل داشته باشد و برای پاسخ دادن عجله نکند. در واقع روانشناس با این روش به زوج‌ها آموزش می‌دهد تا گوش دادن فعال را تمرین کنند و به سرعت در برابر هر حرفی واکنش نشان ندهند تا بتوانند حرفهای طرف مقابل را به خوبی بشنوند.
مشاوره افسردگی
افسردگی یک اختلال خلقی جدی است که می‌تواند باعث احساس غم و اندوه و از دست دادن علاقه یا لذت به چیزهایی شود که زمانی از آنها لذت می‌بردید. هر فردی ممکن است در هر سنی تحت تاثیر افسردگی قرار گیرد، اما این بیماری اغلب در بزرگسالی شروع می‌شود. خبر خوب این است که افسردگی قابل درمان است. برای تشخیص افسردگی به طی کردن فرآیند ارزیابی توسط یک روانپزشک یا روانشناس نیاز داریم. در این بررسی و ارزیابی، علائم باید حداقل به مدت دو هفته وجود داشته باشند.
افسردگی اغلب با دارو یا درمان‌های روانشناختی و یا ترکیبی از این دو درمان می‌شود. برای درمان با دارو، مدتی زمان لازم دارید تا داروها اثر خود را بگذارند و شما احساس بهبود پیدا کنید. به طور کلی، ثابت شده است که درمان افسردگی با دارو یا روان‌درمانی در کوتاه مدت و دراز مدت امکان‌پذیر است. برخی از رایج‌ترین رویکردهای روان‌درمانی عبارتند از:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT)
- درمان بین فردی (IPT)
- روان‌درمانی روان‌پویشی
- درمان حل مسئله
در طول جلسات روان‌درمانی، مشاور از «گفتگودرمانی» استفاده می‌کند تا به شما کمک کند مسائلی را که به شیوه‌های منفی بر زندگی‌تان تأثیر می‌گذارند، درک کنید و روی آنها کار کنید. نقش آنها گوش دادن، ارائه بازخورد و همکاری با شما برای ایجاد استراتژی‌هایی برای مقابله است. آنها همچنین پیشرفت شما را ارزیابی کرده و جلسات را بر اساس آن تنظیم می‌کنند. مشاوره برای افسردگی بیشتر بر افکار، احساسات و رفتارهای فعلی و اینکه چگونه این چیزها بر زندگی شما تأثیر می‌گذارد، متمرکز است.
مشاوره کنترل خشم
خشم یک احساس طبیعی انسانی است که اکثر مردم هرازگاهی آن را تجربه می‌کنند. با این حال، اگر متوجه شدید که اغلب اوقات به شدت عصبانی هستید، به فکر جلوگیری از آن باشید؛ زیرا ممکن است برایتان تبدیل به یک مشکل بزرگ شود. خشم، عصبانیت مداوم یا طغیان‌های روانی می‌تواند پیامدهای مضری برای سلامت جسمانی، کیفیت زندگی و روابط داشته باشد.مدیریت خشم رویکردی است که برای کمک به مدیریت برانگیختگی عاطفی و فیزیولوژیکی همراه با خشم طراحی شده است. از آن‌جا که تغییر شرایط یا افرادی که باعث خشم می‌شوند اغلب امکان‌پذیر نیست، مدیریت خشم می‌تواند به شما کمک کند محرک‌های خشم خود را بشناسید و یاد بگیرید که به طور مؤثرتر با آنها کنار بیایید.هدف از درمان مدیریت خشم این است که موقعیت‌های استرس‌زا و خشم‌برانگیز را به حداقل برسانید و کنترل خود را بهبود ببخشید تا بتوانید احساسات خود را به شیوه‌ای سالم بیان کنید. تکنیک‌های درمانی مدیریت خشم شامل موارد زیر است:· درک محرک‌ها و پاسخ‌های شما به خشم· یادگیری استراتژی‌هایی برای مدیریت یا انتشار آن· تغییر افکار و نگرش‌های مرتبط با خشمدرمان می‌تواند به شما کمک کند نسبت به عواملی که در بروز خشم نقش دارند، درک بهتری پیدا کنید. به عنوان مثال، ممکن است متوجه شوید که فریاد زدن بر سر همسرتان مربوط به مشاهدۀ فریادهای والدینتان است؛ یا این باور که فقط در صورت فریاد زدن به آن‌چه می‌خواهید می‌رسید.درمان مدیریت خشم شما را با استراتژی‌هایی اشنا می‌کند که به کمک آنها می‌توانید خشم را مختل کنید و یا از طریق حواس‌پرتی آن را مدیریت کنید. درمان همچنین به شما راهبردهای مقابله و تکنیک‌های آرام‌سازی را آموزش می‌دهد؛ مانند: تنفس عمیق آهسته، خروج از اتاق و بازگشت پس از کنترل یا استفاده از یک تصویر آرامش‌بخش برای کاهش شدت عصبانیت.
مشاوره کودک و نوجوان
کودکان در طول رشد خود، تغییراتی را در الگوی تفکر، خلق‌وخو و رفتار خود تجربه می‌کنند. در طول این دوره‌های رشد، برای خانواده‌ها دشوار است که بدانند چه زمانی یک تغییر، منعکس‌کنندۀ چالش‌های عادی در رشد کودک است. خدمات درمانی و مشاوره شامل ارزیابی‌های اولیه توسط روانشناسان و مشاوران واجد شرایط است. این ارزیابی‌ها می‌تواند در تعیین مشکلاتی که نیاز به توجه دارند و نوع کمکی که لازم است به کودکان و والدین بشود، نقش مهمی ایفا کند.
ارزیابی و دورۀ آشنایی، زمانی است که اطلاعاتی در مورد مشکل یا نگرانی فعلی کودک توسط مشاور جمع‌آوری می‌شود. در این مرحله، والدین در ارائۀ تاریخچۀ مشکل و سایر اطلاعات دربارۀ رشد کودک نقش مهمی دارند. پس از ارزیابی اولیه، مشاور به حوزه‌های نگرانی کودک می‌پردازد و ترس‌ها را به بحث مشترک می‌گذارد.
روان درمانی برای کودکان یا نوجوانان به خانواده ها و کودکان این امکان را می‌دهد تا دربارۀ خود، نقاط قوت و مسیرهایشان اطلاعات بیشتری کسب کنند و به سمت حل مسئله در مورد موانع زندگی خود پیش بروند. اگرچه چندین روش درمانی برای ارائۀ گزینه‌هایی در مورد نحوۀ برخورد با انواع مشکلات وجود دارد، اما نقطۀ مشترک تمام این روش‌های درمانی، ارتباط و حمایت در جهت سلامت و رشد است.
درمان ممکن است بر حمایت عاطفی در طول یک رویداد دشوار، حل تعارضات با دیگران، یادگیری بیشتر در مورد کنار آمدن با احساسات و ناراحتی‌ها، ایجاد نقاط قوت برای حل مشکلات و آزمایش راه‌های جدید برای رسیدگی به مشکلات قدیمی متمرکز باشد. طول درمان به پیچیدگی و شدت مشکل بستگی دارد.به احتمال خیلی زیاد فرزند شما قبل از آغاز جلسات مشاوره در مورد درمان سؤالاتی خواهد پرسید. بهتر است صادقانه به سؤالات آنها پاسخ دهید و اگر پاسخ سؤالی را نمی‌دانستید به او بگویید که می‌توانید با هم از مشاور بپرسید یا بدون اطلاع او قبل از آغاز جلسه با مشاور تماس گرفته و پاسخ را دریابید. اغلب اوقات مشاوری که با کودکان خردسال کار می‌کند، برای شروع فرآیند ارزیابی جلسه جداگانه‌ای با والدین برگزار می‌کند.کودکان و نوجوانان به دلایل مختلف خدمات بهداشت روانی دریافت می کنند. هر مشکلی که در زمینه رشد کودک به وجود آید، باید در نظر گرفته شود. مشاورانی که با کودکان و نوجوانان سروکار دارند، آموزش دیده هستند. آنها برای برقراری ارتباط مستقیم و خلاقانه با کودکان و خانواده‌هایشان تجربۀ کافی را کسب می‌کنند. اگر کودک یا والدینش در مورد اتفاقاتی که در طول فرآیند درمان رخ می‌دهد سؤال یا نگرانی داشته باشند، مشاور برای بحث دربارۀ سؤالات یا نگرانی‌ها آماده است.
مشاوره خانواده
مشاوره خانواده یا خانواده درمانی، روشی برای ایجاد و حفظ روابط خانوادگی سالم و کاربردی است. هدف از مشاوره خانواده، شناسایی و رفع مشکلات در خانواده است؛ این مشکلات می‌توانند عاطفی، روانی یا رفتاری باشند. مزایای مشاوره از خانواده‌ای به خانواده دیگر متفاوت است، اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:· ایجاد مرزهای سالم· بهبود ارتباطات· تعریف نقش کسی در خانواده· بهبود پویایی و روابط خانوادگی· ارائۀ قدرت و ابزارهای مقابله‌ای برای اعضای خانواده· پرداختن به تعاملات ناکارآمد· بهبود توانایی حل مسئله در خانوادهخانواده درمانی به کاهش خطر برخی از بیماری‌های روانی در نوجوانان کمک می‌کند؛ همچنین برای نوجوانانی که از نظر روانی سلامت هستند، صرف نظر از جنسیت، مؤثر است. در عین حال والدین نیز روش‌های فرزندپروری مؤثرتری را از طریق مشاوره خانواده می‌آموزند.برخی از مشاوران خانواده بازدید از منزل یا جلسات آنلاین را پیشنهاد می‌دهند. این دو روش راحتی بیشتری را نسبت به جلسات اداری برای خانواده‌ها فراهم می‌کند. در طول یک جلسه خانواده درمانی، درمانگران ممکن است با خانواده به صورت گروهی، فردی یا ترکیبی از این دو صحبت کنند. تعداد جلسات مشاوره خانواده به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اینکه چرا خانواده به دنبال کمک هستند و آیا اعضای خانواده در طول درمان در تمام جلسات شرکت می‌کنند یا خیر. به طور کلی مشاوران خانواده خدمات زیر را ارائه می‌دهند:· تشخیص و درمان سلامت روان و شرایط عاطفی اعضای خانواده· برنامه ریزی درمانی· روان درمانی برای افراد، زوج ها و کودکان· زوج درمانی و خانواده درمانی گروهی
مشاوره اعتماد به نفس
اعتماد به نفس، منعکس کنندۀ آن چیزی است که ما در مورد خود فکر می‌کنیم؛ به این معنی که ما ارزشمندیم و نظر خوبی دربارۀ خودمان داریم. عزت نفس بر نحوۀ تفکر، احساس و رفتار ما، روابط ما با دیگران و رابطه ما با خودمان تأثیر می‌گذارد. ما نسبت به ظاهر، هوش، شخصیت و توانایی‌های خود احساس اطمینان می‌کنیم و نگران این نیستیم که دیگران در مورد ما چه فکری می‌کنند. میزان اعتماد به نفس نشان می‌دهد که ما تا چه اندازه به خود احترام می‌گذاریم و تا چه حد معتقدیم که شایسته احترام دیگران هستیم.
عزت نفس سالم ارزیابی واقع بینانه و پذیرش نقاط قوت و محدودیت‌های ماست. این بدان معنا نیست که ما مغرور هستیم، بلکه به خودمان با وجود تمام نقص‌هایمان احترام می‌گذاریم و خود را همان‌گونه که هستیم، می‌پذیریم. همان‌گونه که فردی با اعتماد به نفس پایین نمی‌تواند فردی سالم باشد، فردی با عزت نفس بسیار بالا نیز فرد سالمی نیست؛ زیرا اعتماد به نفس بالا اجازه نمی‌دهد تا واقعیت به درستی منعکس شود.
عزت نفس می‌تواند در دوران مختلف زندگی دچار نوسان شود. زمانی که ما بیمار هستیم یا از مشکلاتی مانند بیکاری یا طلاق رنج می‌بریم، می‌توانیم نسبت به خود احساس ناراحتی کنیم. با این حال، افراد با اعتماد به نفس انعطاف پذیر هستند و با افکار مثبت در مورد آیندۀ خود قضاوت می‌کنند. از سوی دیگر، عزت نفس پایین می‌تواند کنار آمدن با چالش‌های زندگی را سخت کند و یک عامل افسردگی باشد.
عزت نفس تقریباً بر تمام جنبه‌های زندگی ما تأثیر می‌گذارد. این امر در مراقبت از خودمان و روشی که به دیگران اجازه می‌دهیم با ما رفتار کنند، خود را نشان می‌دهد. دلایل زیادی برای کاهش عزت نفس وجود دارد؛ از جمله:
- فرزندپروری غفلت‌آمیز، توهین‌آمیز، کنترل‌کننده یا قضاوت‌کننده
- قلدری توسط همسالان
- شرایط سلامت روان، مانند اضطراب یا افسردگی.
وقتی اعتماد به نفس ما پایین باشد برای عقاید، نیازها و ایده‌های خود به اندازۀ نظرات دیگران ارزش قائل نیستیم. خودانتقادگر می‌شویم و روی نقاط ضعف و نقص‌های خود تمرکز می‌کنیم؛ اما نقاط قوت، مهارت و موفقیت خود را نادیده می‌گیریم. ما به طور منفی خود را با دیگرانی مقایسه می‌کنیم که فکر می‌کنیم جذاب‌تر، توانمندتر یا موفق‌تر هستند. در پذیرش بازخورد منفی مشکل داریم و ممکن است به دلیل ترس از شکست، ریسک‌گریز باشیم. علائم زیر با درمان عزت نفس قابل درمان است:
- احساس بی ارزشی یا اینکه زندگی شما بی‌معنی است؛
- احساس بی‌کفایتی یا حقارت؛
- احساس دوست نداشتن خود؛
- نیاز به تأیید و نظر دیگران؛
- اضطراب در مورد دوست داشته نشدن و یا طرد شدن؛
- احساس گناه مکرر یا غیرمنطقی؛
- انتقاد از خود یا انتقاد از دیگران؛
- شک به خود و بلاتکلیفی؛
- ترس از اشتباه کردن؛
- رفتار خود ویرانگر؛
- احترام بیش از حد به دیگران؛
- مقایسه خود با دیگران؛
- نادیده گرفتن نیازها، احساسات و خواسته‌های خود؛
- ماندن در روابطی سمی؛
- حالت تدافعی و حساسیت مفرط به انتقاد یا بازخورد منفی؛
- ناراحتی با تعارف؛
- مشکل در صحبت کردن، به اشتراک گذاشتن نظرات، یا تعیین محدودیت با مردم؛
- افکار و احساسات منفی مکرر؛
- کشیده شدن به روابط مخرب؛
- مشکل در اعتماد کردن به خود؛
- ترس از صمیمیت؛
- حسادت به دیگران؛
- مشکل در شروع و تکمیل وظایف یا پیگیری اهداف؛
- دیدگاه های تحریف شده نسبت به خود و دیگران.
درمان و تغییر باورها، رفتار و نحوۀ تفکر ما در مورد خود می‌تواند اعتماد به نفس ما را افزایش دهد. از آنجایی که بسیاری از افراد از دوران کودکی تا به امروز با مسائل مربوط به عزت نفس دست و پنجه نرم کرده‌اند، لازم است که برای این بیماری به دنبال درمان باشیم. در صورت عدم درمان، عزت نفس پایین می تواند منجر به مشکلات جدی سلامت روان و حتی آسیب رساندن به خود شود.
داشتن مشاوری حامی و دلسوز که شما را به درک واقعی‌تر از خود راهنمایی کند، مهم‌ترین مسئله در درمان اعتماد به نفس پایین است. مشاور خوب شما را تشویق می‌کند تا ریسک کنید و روی نکات مثبت خود تمرکز کنید تا مانع کنترلی شوید که عزت نفس پایین بر رفتارهای شما دارد.
درمان شناختی-رفتاری در بهبود عزت نفس پایین، اضطراب و افسردگی بسیار مؤثر است. این شیوۀ درمان به شما کمک می‌کند تا علت را تشخیص دهید و باورهای منفی، شک و اضطراب را کنترل کنید. همچنین بتوانید احساسات دردناک را کاهش دهید و در جهت افزایش اعتماد به نفس خود اقدامی سازنده کنید.
شیوه پیدا کردن یک روانشناس خوب
بسیاری از روانشناسان در مطب خصوصی خود فعالیت می‌کنند و یا با گروهی از روانشناسان دیگر کار می‌کنند. امروزه با تغییر سبک زندگی انسان‌ها در سرتاسر جهان و گسترش یافتن خدمات آنلاین در حوزه‌های مختلف، بسیاری از روانشناسان نیز به ارائۀ خدمات آنلاین روی آورده‌اند. این شیوۀ مشاوره، برای افرادی که به دنبال درمان و یا کمک گرفتن از مشاور هستند، مزایای زیادی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- برخی بیماران در جلسات حضوری معذب بوده و نمی‌توانند راحت حرفهای خود را بزنند؛
- افراد زیادی به دلیل مشغله‌های فراوان، فرصت کمی دارند و زمان رفت‌وآمد در مشاوره آنلاین کاسته می‌شود؛
- با توجه به کم‌تر بودن هزینۀ جلسات آنلاین، در هزینۀ مشاوره صرفه‌جویی می‌شود.
در انتها اگر به دنبال کمک گرفتن از یک مشاور آنلاین هستید که در حوزه‌های تخصصی روانشناسی تحصیل کرده و تجربۀ کافی داشته باشد، می‌توانید به سایت yariway.com مراجعه کنید تا در بین چندین روانشناس، درمانگر متخصص در حوزۀ مورد نظر خود را بیابید و با اون صحبت کنید.
