در رفتگی مچ پا، علل و درمان آن

مفصل مچ پا از ۲ استخوان ساق پا) درشت­نی و نازک­نی (و تالوس تشکیل شده است. این مفصل به بالا و پایین­رفتن پای شما کمک می­کند.

در رفتگی مچ پا زمانی رخ می­دهد که فاصله غیر طبیعی بین استخوان­های تشکیل­دهنده مفصل این ناحیه ایجاد شود.

در ناحیه مفاصل مجموعه­ای از رباط­ها وجود دارد که این استخوان­ها را در جای خود محکم نگه می­دارد، آسیب شدید به مچ پا حتی ممکن است پارگی رباط­ها و در مواردی نیز شکستگی استخوان را به­دنبال داشته باشد.

علت در رفتگی مچ پا

دررفتگی مچ پا خود به­خود اتفاق نمی­افتد بلکه در نتیجه یک ضربه است. نیروهایی روی مچ پا قرار می­گیرند که باعث تغییر وضعیت استخوان­ها یا پاره­شدن رباط­ها و در نتیجه دررفتگی می­شوند.

جهت دررفتگی به موقعیت پا و محل وارد شدن نیرو بستگی دارد. موارد خطرناک در رفتگی مچ پا ممکن است با شکستگی استخوان­های تشکیل­دهنده مفصل همراه باشد.

علل شایع دررفتگی عبارت­اند از:

• سقوط
• تصادف موتور و وسیله نقلیه
• آسیب­های ورزشی

شایع­ترین نوع دررفتگی مچ پا، دررفتگی خلفی است که در آن تالوس نسبت به استخوان درشت­نی به سمت عقب حرکت می­کند.

دررفتگی قدامی، جایی که تالوس به جلو رانده می­شود، زمانی رخ می­دهد که پا ثابت یا خمیده باشد (جایی که انگشتان پا به سمت بالا هستند) و نیرویی که از جلوی پا وارد می­شود، استخوان ساق پا را به سمت عقب می­راند.

دررفتگی جانبی زمانی اتفاق می­افتد که مچ پا پیچ خورده باشد، اما ممکن است شکستگی­هایی وجود داشته باشد که مربوط به مالئول (قوزک) داخلی یا جانبی یا هر ۲ باشد.

دررفتگی فوقانی نشان می­دهد که تالوس به سمت بالا، در فضای بین استخوان درشت­نی و نازک­نی حرکت می­کند، در نتیجه سبب بروز آسیبی می­شود که به آن پیلون می گویند.

آسیب پیلون ممکن است به‌دلیل فرودآمدن روی پاهای خود در اثر سقوط یا قرارگرفتن در موقیت رانندگی که در آن زمان پا محکم روی پدال ترمز قرار گرفته باشد.

علائم و نشانه های دررفتگی مچ پا چیست؟

وجود لکه در مچ پا می‌تواند ناشی از التهاب یا آسیب به هر یک از ساختارهای این ناحیه، از جمله استخوان­ها، فضای مفصلی، غضروف­ها، رباط­ها، تاندون­ها یا ماهیچه­ها باشد.

درد مچ پا می‌تواند با علائم دیگری از جمله موارد زیر همراه باشد:

• درد و تورم
• بی­حسی یا ضعف
• کبودی
• عدم توانایی حرکت یا ایستادن بر روی مچ پا
• تغییر شکل در ناحیه مچ پا

دررفتگی مچ پا چگونه تشخیص داده می­شود؟

برای تشخیص در رفتگی مچ پا ممکن است پزشک از شما بخواهد که مچ پای خود را حرکت دهید یا انگشتان پا را خم کنید.

پزشک سعی می­کند با فشار دادن ناحیه آسیب­دیدگی شدت درد و تورم را بررسی کند، در صورتی که احتمال شکستگی وجود داشته باشد از ناحیه مچ پا رادیولوژی با اشعه ایکس انجام می­شود.

در مواردی هم نیاز به ام­آر­آیو و سی­تی­اسکن است تا دقیقا مشخص شود که تا چه اندازه به مچ پا آسیب وارد شده است.

دررفتگی مچ پا چگونه درمان می­شود؟

هنگامی که ارزیابی اولیه کامل شد، درمان اورژانسی آسیب پا برای بازگرداندن استخوان­ها تا حد امکان به موقعیت آناتومیک طبیعی خود آغاز می­شود.

اغلب استخوان­ها با کشش ملایم به جای خود بازمی­گردند. گاهی اوقات برای آرام­کردن بیمار و کمک به شل­شدن عضلات اطراف، نیاز به دارو است.

اگر شواهدی وجود داشته باشد که جریان خون و اعصاب پا در خطر است یا اگر پوست تحت فشار و کشیدگی باشد و تشخیص بالینی دررفتگی انجام شود، تلاش برای کاهش درد ضروری است.

پس از کاهش درد مچ پا، معاینه عصب پا انجام می­شود و یک آتل موقت گچی یا فایبرگلاس روی پا قرار می­گیرد.

حتی اگر دررفتگی کاهش یابد، در بسیاری از مواقع در نهایت نیاز به عمل جراحی برای تثبیت ساختارهای آسیب­دیده است.

تصمیم­گیری در مورد اینکه آیا جراحی مورد نیاز است برای هر بیمار و وضعیت آنها متفاوت است.

عوارض احتمالی دررفتگی مچ پا چیست؟

ممکن است این آسیب عوارضی به­دنبال داشته باشد، مانند:

• سفتی در مفصل شما (فیزیوتراپی ممکن است کمک کند).
• آرتریت مچ پا باعث درد مزمن در این ناحیه می­شود.
• عفونت، که ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک یا جراحی داشته باشد.
• استخوان شکسته­ای که به­درستی بهبود نمی­یابد، که احتمال دارد منجر به جراحی شود.
• مشکلات در بهبود زخم
• آسیب عروق خونی یا عصبی ناشی از دررفتگی یا شکستگی
• لخته خون

خطر عوارض ممکن است بسته به سلامت عمومی و شدت آسیب شما متفاوت باشد. بهتر است در صورت بروز این آسیب تمام دستورالعمل­های پزشک خود را به دقت دنبال کنید.

بعد از طی مراحل درمان برای بهبود در رفتگی مچ پا چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

برای بازگشت به سطح فعالیت معمول خود باید تا بهبودی صبر کنید. انجام برخی کارها می­تواند به شما در مدیریت علائم و جلوگیری از آسیب بیشتر در حین بهبودی کمک کند:

• به مچ پای خود استراحت دهید؛ پس از آسیب­دیدگی باید به مدت ۶ هفته به مچ پای خود استراحت دهید و برای مدت طولانی به پای خود فشار وارد نکنید.
• این کار کمک می­کند تا مچ شما از آسیب بیشتر در امان بماند و به بهبود سریع­تر آن کمک کند. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی ممکن است به فعالیت­های عادی روزانه بازگردید.
• حرکت و فعالیت برای بهبودی مفید است؛ بعد از ۶ هفته پیاده­روی را طبق دستور تمرین کنید.
• از کمپرس یخ استفاده کنید؛ در طول روز چندین بار یخ را به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه یا طبق دستور روی ناحیه آسیب­دیده قرار دهید. این کار به جلوگیری از آسیب بافتی کمک می­کند و تورم و درد را کاهش می­دهد.
• مچ پای خود را بالا بیاورید؛ تا جایی که می توانید مچ خود را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید، این کار به کاهش تورم و درد کمک می­کند.
• در صورت دستور پزشک از عصا استفاده کنید؛ ممکن است به عصا نیاز داشته باشید تا به شما در راه­رفتن کمک کند، استفاده از عصا باعث می­شود که وزن خود را از مچ پا دور نگه دارید تا از آسیب بیشتر این ناحیه جلوگیری شود.
• در صورت دستور به فیزیوتراپی بروید؛ فیزیوتراپیست می­تواند تمریناتی را برای افزایش دامنه حرکتی مچ پا به شما آموزش دهد.
• انجام تمرینات مچ پای شما را قوی­تر می­کنند، تعادل را افزایش می­دهند و همچنین باعث کاهش درد می­شوند. ممکن است به شما گفته شود که پس از پایان فیزیوتراپی تمرینات را ادامه دهید تا از دررفتگی­های دیگر جلوگیری کنید.

برای پیشگیری از در رفتگی مجدد پا چه کارهایی می­توان انجام داد؟

افرادی که فعالیت­های ورزشی دارند ممکن است زیاد در معرض این آسیب قرا بگیرند؛ بنابراین به­منظور پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی بهتر است هنگام انجام کششی دقت کافی داشته باشند.

بهتر است از تجهیزاتی مثل محافظ و مچ­بند استفاده کنید، در هنگام دویدن، تکنیک­های مناسب انجام دهید تا فشار کم­تری روی ناحیه مچ پا وارد شود.

در رفتگی مچ پا آسیبی است که بر اثر ضربه یا فشار باعث تغییر وضعیت مفصل مچ پا می­شود. این آسیب به حالت­های مختلفی بروز می­کند. در صورت آسیب به مچ پا نشانه­هایی همچون؛ تورم، کبودی، درد و عدم توانایی در حرکت مشاهده می­شود. برای درمان این آسیب نیاز است به پزشک مراجعه کنید.

بعد از انجام مراحل درمان نیز استراحت دادن به مچ پا، استفاده از کمپرس یخ، عصا و موارد دیگری نیز وجود دارد که در روند بهبودی به شما کمک می­کند.