در این مقاله به این موضوع می پردازیم که تراکم استخوان چیست؟ با ما باشید تا در ادامه، اطلاعات مفیدی را در اختیار شما عزیزان قرار بدهیم.
مقدمه
بسیاری از بیماری‌های امروزی که دستگاه اسکلتی بدن را در بر می‌گیرد (شکستگی استخوان‌ها، پوکی استخوان، انواع رماتیسم و …)، مربوط به میزان تراکم استخوان است. در ادامه نوشتار، در خصوص تراکم استخوان، به سوالات گوناگون پاسخ خواهیم داد. ما را دنبال نمایید.
عناوین مقاله:
۱- تراکم استخوان چیست؟
۲- آزمایش تراکم استخوان چیست؟
۳- درصد تراکم استخوان چقدر باید باشد؟
۴- علائم کاهش تراکم استخوان چیست؟
۵- نکات مهم برای سنجش تراکم استخوان چیست؟
۶- چگونه از کمبود تراکم استخوان پیشگیری کنیم؟
فهرست مطالب
تراکم استخوان چیست؟
به گفته مرکز تست تراکم استخوان، تراکم استخوان یعنی میزان فشردگی بافت‌های اسفنجی استخوان به میزان حجم آن ها (بافت‌های اسفنجی، شبکه‌های تیغ مانند هستند که به شکل کاتوره ای درون استخوان را پر کرده اند) که مقدار و میزان مواد تشکیل دهنده استخوان در آن تاثیر دارد. تشکیل و رشد استخوان‌ها از دوران جنینی شروع می‌شود و به مرور زمان، کلسیم در استخوان رسوب می‌کند و باعث افزایش استحکام و مقاومت آن می‌شود. رشد استخوان‌ها تا سن ۲۰ سالگی ادامه پیدا می‌کند و بعد از آن، سرعت رشد کاهش می یابد. بعضی از عوامل نیز باعث می‌شود تا رشد استخوان کم شود که در میزان تراکم استخوان نیز تاثیر دارد.
آزمایش تراکم استخوان چیست؟
یکی از مهم‌ترین دلایل آزمایش تراکم استخوان، به منظور تشخیص بیماری پوکی استخوان است. با افزایش سن و کاهش جذب مواد معدنی، تراکم استخوان‌ها کمتر می‌شود و همین امر سبب می‌شود که تشخیص به موقع این بیماری نقش مفیدتری در ایجاد زندگی بهتر برای افراد سالمند داشته باشد. معمولا کسانی که زیاد دچار شکستی می‌شوند، بیشتر باید آزمایش تراکم استخوان را جدی بگیرند. آزمایش تراکم استخوان به ما این کمک را می‌کند که از بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان جلوگیری کنیم و در تشخیص انواع رماتیسم‌ها بهتر عمل کنیم.
درصد تراکم استخوان چقدر باید باشد؟
شناسایی درصد تراکم استخوان با بررسی آزمایش تراکم استخوان انجام می‌شود. در این آزمایش، ۲ معیار وجود دارد که با T و Z نشان داده می‌شود. عدد T به مقداری اشاره دارد که فرد آزمایش دهنده، در حالت سالم و نرمال باید داشته باشد. عدد Z نیز تراکم استخوان را با دیگر افراد هم‌سن، نژاد و جنسیت مقایسه می‌کند. در زنان، میزان تراکم استخوان نسبت به مردان کمتر است .به همین دلیل زنان بیشتر دچار پوکی استخوان می‌شوند.
علائم کاهش تراکم استخوان چیست؟
مهم‌ترین بیماری که به دلیل کمبود تراکم استخوان رخ می‌دهد، پوکی استخوان است و این بیماری خطرناک باعث شکستگی‌های متعدد استخوان و دردهای شدید مفصلی می‌شود. از این رو تشخیص به موقع و شناخت نشانه‌های آن می‌تواند کمک شایانی در بهبود این بیماری داشته باشد. در ادامه به علائم کاهش تراکم استخوان می‌پردازیم. انواع بیماری‌های لثه، کاهش قند، مشکل در حرکت، شل شدن دندان‌ها، شکستگی‌های استخوان با ضربه‌های خفیف، کمبود ویتامین دی، کاهش ترشح استروژن در زنان، دردهای شدید عضلانی و استخوانی، همگی بر‌‌اثر کاهش میزان تراکم استخوان رخ می‌دهد.
نکات مهم برای سنجش تراکم استخوان چیست؟
همه ما باید از دوران کودکی با تغذیه مناسب، تحرک کافی و درمان به موقع بیماری‌های موثر بر سلامت استخوان، به استخوان‌های خود توجه کنیم. خانم‌ها بعد از سن یائسگی و آقایان بعد از ۵۰ سالگی، باید توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند.
بهتر است که همه افراد بعد از سن ۶۵ سالگی از لحاظ پوکی استخوان مورد بررسی و غربالگری قرار گیرند.
در سنین پائین تر نیز در صورت ابتلا به بیماری‌های خاص از جمله بیماری‌های روماتیسمی یا مصرف طولانی مدت داروهایی چون کورتیکواستروئیدها (کورتون‌ها و داروهای ضد تشنج یا وارفارین) لازم است که این غربالگری انجام شود.
برای غربالگری پوکی استخوان از روش DEXA استفاده می‌شود. اشعه ایکس استفاده شده در این آزمایش، شدت کمتری نسبت به سایر روش‌های عکس‌برداری دارد.
اشعه دریافتی هر فرد در این آزمایش کمتر از اشعه یک پرواز هوایی است. پس از این بابت نگرانی بعضی افراد مربوط به اشعه ایکس کمتر می‌شود.
در صورتی که در تفسیر آزمایش تراکم استخوان احتمال بروز پوکی استخوان وجود داشته باشد، عواملی مثل سن، وزن، مصرف سیگار، الکل، مصرف داروها، وجود بیماری‌های روماتیسمی یا دیابت و سابقه شکستگی در خودتان و والدین می‌تواند در ایجاد آن نقش داشته باشند. دکتر متخصص، خطر شکستگی در ۱۰ سال آینده را برای شما محاسبه کرده و در مورد دارودرمانی یا راهکارهای پیشگیری، شما را راهنمایی کند.
اگر در آزمایشات تراکم استخوان شما خطر ابتلا به پوکی استخوان مشهود باشد، علاوه بر روش‌های غیر دارویی و مکمل، دکتر متخصص برای شما داروهای مخصوص برای جلوگیری یا کاهش پوکی استخوان تجویز می‌کند که تداوم در مصرف آن ها بسیار مهم است. اگر بیمارانی که به پوکی استخوان مبتلا هستند دچار شکستگی شوند، در بعضی از مواقع نیاز به عمل جراحی دارند. اما از آن به بعد، باید با تداوم مصرف داروهای مخصوص، از شکستگی‌هایی که در آینده احتمال رخ دادنشان زیاد است، جلوگیری کنند.
توجه داشته باشید این نکته بسیار مهم است. بیش از نیمی از شکستی های ستون مهره‌ها بدون علامت بوده و فقط با انجام رادیولوژی کمر یا بررسی‌های تکمیلی در حین یا پس استخوان مشخص می‌شوند که این موضوع،.از تفسیر اعداد حاصل از سنجش تراکم امری بسیار دقیق است که باید توسط پزشک متبحر در این زمینه انجام شود.
در واقع و برخلاف ظاهر امر، سنجش تراکم کاری نیست که توسط دستگاه مربوطه با استفاده از تکنولوژی به صورت اتوماتیک انجام شود.
چگونه از کمبود تراکم استخوان پیشگیری کنیم؟
در بخش‌های قبل سعی کردیم تا اطلاعات کافی در مورد تراکم استخوان و بیماری‌های مرتبط با آن را برای شما ارائه دهیم و حالا روش‌های پیشگیری را بررسی می‌کنیم.
در ابتدا به این نکته توجه داشته باشید که مهم‌ترین عامل در بیماری‌های تراکم استخوان، مربوط به تغذیه در دوران کودکی است.
ولی برای پیشگیری از پیدایش این بیماری، داشتن رژیم مناسب در طول روز بسیار مهم است. همچنین انجام ورزش‌های روزانه، مصرف مواد معدنی (سدیم)، مصرف مکمل‌های غذایی زیر نظر دکتر و همچنین مصرف کلسیم به صورت روزانه می‌تواند روش‌های مناسبی برای پیشگیری از کمبود تراکم استخوان باشد.
با افزایش سن و کاهش تراکم استخوان به‌خصوص در زنان، اطلاع از سلامت استخوان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا همان‌گونه که در این مقاله به آن پرداختیم، کاهش تراکم استخوان سبب بیماری‌هایی نظیر پوکی استخوان می‌شود.
