ضایعات خطرناک بیمارستانی
زباله بیمارستانی به تمام زباله های تولیدی، دور ریخته شده و هر آن چه که بیشتر از این نمی تواند در بیمارستان مورد استفاده قرار گیرد اشاره دارد. زباله های بیمارستانی خطرات تندرستی بالقوه ای را برای مراقبین بهداشتی، عموم مردم و گیاهان و جانوران منطقه دارد. عفونت های بیمارستانی امراض قابل سرایت را منتقل می کند، موارد بروز هپاتیت B و ایدز را زیاد و آلودگی آب و هوا منتج به افزایش احتمال ابتلا به بیماری منجر می شود. آلودگی هوای زباله سوزها موجب انتشار گازهای آلاینده ای همچون فوران، دی اکسین، اسید هیدروکلریک می شود و در اثر دفع نادرست ضایعات بیمارستانی بیماری هایی را انتقال می دهد.
زباله‌ها و پسماند بیمارستانی انواع مختلفی داشته و هر کدام از آن‌ها به نحوی می‌تواند سلامت انسان و محیط زیست را تهدید کند. به همین دلیل باید به روش‌های دفع و امحای آن‌ها توجه بسیاری شده تا از نفوذ آلودگی جلوگیری شود. به همین دلیل شناخت انواع پسماندها و ضایعات بیمارستانی همراه با آگاهی از روش‌های بهداشتی دفع آن‌ها، می‌تواند از خطرات انتشار و شیوع آلودگی‌ها جلوگیری کند.
ایمنی در برابر پسماندهای بیمارستانی
ضایعات تیز نوعی زباله زیست پزشکی متشکل از وسایل تیز دست دوم است که شامل هر وسیله یا جسمی است که برای سوراخ کردن پوست یا پارگی آن استفاده می شود. زباله های نوک تیز به عنوان زباله های زیست خطرناک طبقه بندی می شوند و باید به دقت مورد استفاده قرار گیرند.
صدمات ناشی از زباله های تیز می تواند یک نگرانی بزرگ در مورد بهداشت عمومی ایجاد کند زیرا ابزار تیز استفاده شده ممکن است حاوی مواد زیست خطرناکی باشند. در صورت نفوذ وسایل تیز آلوده به پوست، این زباله ها می توانند عوامل بیماری زای منتقله از طریق خون را گسترش دهند. شیوع این عوامل بیماری زا مستقیماً در انتقال بیماری های منتقله از طریق خون مانند هپاتیت B (HBV)، هپاتیت C (HCV) و HIV نقش دارد. متخصصان مراقبت های بهداشتی هنگام دست زدن به مواد زائد تیز خود را در معرض خطر انتقال این بیماری ها قرار می دهند. حجم زیادی که روزانه توسط متخصصان مراقبت های بهداشتی کنترل می شود احتمال بروز آسیب را افزایش می دهد و یکی از روش ها برای کاهش آسیب استفاده از سیفتی باکس است.
سیفتی باکس چیست؟
سیفتی باکس (Safety Box) یا سفتی باکس که با نام علمی (Sharps Container) شناخته می شود، نوعی ظرف پلاستیکی سخت است که برای دفع ایمن سوزن های زیر پوستی و سایر ابزارهای پزشکی تیز مانند کاتترهای IV و پوست سر یکبار مصرف استفاده می شود. آن ها اغلب مهر و موم شده و خود قفل شده و همچنین سفت و محکم هستند و از نفوذ یا آسیب رساندن ضایعات به کناره های ظرف جلوگیری می کنند. سیفتی باکس ها معمولاً قرمز بوده و با علامت جهانی خطر زیستی برای سهولت تشخیص مشخص شده اند. مواد زائد درون ظرف بارگیری می شوند تا زمانی که به ارتفاع مشخصی برسند – که معمولاً در حدود سه چهارم راه پر است – سپس در آن مرحله ظرف تخلیه یا دفع می شود.
با مشخصه های مهم سیفتی باکس اشنا شوید
دهانه تعبیه شده بر روی در زرد رنگ، در وسط سیفتی باکس قرار گرفته (به استثنای ظروف ۷ و ۱۲ لیتری) تا امکان استفاده از محصول از هر جهت فراهم باشد. همچنین ابعاد دهانه به گونه ای است که ضمن وارد شدن ساده اشیاء با هدایت دست به داخل آن، امکان خروج آن‌ها را در صورت سقوط احتمالی به حداقل برساند.
در زمان‌های توقف کار با سیفتی باکس حتما باید درپوش قرمز رنگ را بطور عادی (موقت) محکم کنید تا در صورت سقوط احتمالی یا برگشتن ظرف، اشیاء آلوده به خارج راه نیابد.
زمانی که سیفتی باکس تا خط نشانه پر شد حتما باید درپوش قرمز رنگ را به حالت معکوس (وارونه) سوار کرده و آن را محکم فشار دهید تا قفل شود.
شیارهای تعبیه شده روی در این امکان را به مصرف کننده می دهد که با یک دست و بدون آلوده شدن دست و قسمت‌های دیگر سیفتی باکس، اشیاء تیز را روی شیارها با توجه به سایز و شکل شی، محکم کرده و آن ها را از پایه جدا کند.
ابعاد ظرف با توجه به کاربرد آن‌ها برای حجم‌های ۰/۵، ۱، ۲، ۵، ۷، ۱۲ لیتری تعریف شده است.
روی سطح ظرف یک خط نشانه، سطح صیقلی و ناصاف را از هم جدا می کند. این خط Maximum Filling Line یا خط حداکثر ظرفیت می باشد که ظروف جهت ایمنی هرگز نباید بیشتر از این خط پر شوند.
سیفتی باکس با کمک رزوه های تعبیه شده در کف ظرف به پایه (هولدر) که بسته به مورد استفاده بصورت دیواری، چسبی روی میزی و گیره ای روی میزی جهت حجم های ۰/۵ ، ۱ و ۲ لیتری طراحی شده اند، محکم می شود تا از حرکت آن در هنگام استفاده از شیارهای تعبیه شده روی سطح فوقانی سیفتی باکس که جهت تسهیل در جدا سازی اشیاء تیز از پایه می باشد، اجتناب گردد.
نحوه پلمپ کردن سیفتی باکس
۱- ابتدا در را روی ظرف با زاویه ای مناسب در یک قسمت کاملا محکم نمایید.
۲- با ثابت نگه داشتن قسمت محکم شده، از همان جا سایر قسمت‌های در را روی ظرف سوار کرده و مطمئن شوید در روی ظرف کاملا چفت شده باشد. (در سیفتی باکس‌های ۷ و ۱۲ لیتری، دسته نیز باید روی ظرف، مونتاژ شود)
کاربرد سیفتی باکس در مراکز درمانی
جهت ارتقا ایمنی پرسنل بیمارستان این ظروف از اهمیت بالایی برخوردار هستند. به دلیل این که امکان تماس دست یا بدن این افراد با لوازم مصرف شده سوزن یا سایر اشیا نوک تیز که ممکن است سبب بروز آلودگی ها و بیماری های خونی خطرناک در افراد شود، وجود دارد، از این لوازم استفاده بسیاری می شود.
طور که گفته شد، سیفتی باکس جهت جمع آوری زباله های خطرناک بیمارستانی به کار می روند. این محصولات از مواد پلیمری ساخته شده اند؛ بنابراین به راحتی دچار آسیب نمی شوند. به همین دلیل گزینه مناسبی جهت قرارگیری زباله های نوک تیزی مانند: سرنگ، سر سوزن، آنژیوکت یا سایر لوازم تیز و برنده هستند.
معیارهای انتخاب نوع مناسب سیفتی باکس
سیفتی باکس را با مواد پلیمری می سازند تا دوام و مقاومت بالایی در برابر عوامل متعدد مانند: ضربه، فشار، شکستگی و سوراخ شدگی داشته باشند. ساخت این باکس ها به صورت یکبار مصرف انجام می شود و بعد از پر شدن باید با سایر زباله های بیمارستانی سوزانده شوند. در ادامه با معیارهای انتخاب سیفتی باکس مناسب آشنا خواهیم شد:
فهرست مطالب
۱٫ متناسب با نیاز خود انتخاب کنید
امروزه، سیفتی باکس‌ها در حجم‌ها، مدل‌ها و انواع گسترده‌ای عرضه شده و از کوچک ترین سایز (۸۰ سی سی) تا بزرگ ترین ابعاد (حدود ۳۰ لیتری) موجود هستند. این موضوع باعث می‌شود تا کاربران در انتخاب سیفتی باکس مناسب برای نیاز خود و متناسب با فضای کاری، دچار چالش‌هایی شوند. به همین دلیل در ادامه مواردی را ذکر کرده‌ایم که با بررسی آن‌ها می‌توان یک سیفتی باکس مناسب را خریداری نمود.
· سیفتی باکس مناسب برای دفع پسماندهای طویل بیمارستانی
دفع پسماندهای طویل و حجیم مانند سوند، ابزار اندوسکوپی، تراکر، پیپت، کانولا و … در مراکز بهداشتی بزرگ و مطب‌ها می‌تواند چالش برانگیز باشد. خرید سیفتی باکس‌های طویل با دهانه عریض می‌تواند انتخاب هوشمندانه‌ای برای این گونه کاربردها باشد.
· سیفتی باکس سایز کوچک (پرتابل و قابل حمل)
اغلب پرستاران در بیمارستان‌ها حین نمونه‌گیری از بیمار و یا انجام تزریقات، نیاز به استفاده از سیفتی باکسی دارند که بتوانند آن‌را به راحتی حمل کنند. در چنین شرایطی باید سیفتی باکسی را خریداری نمود که به آسانی درون جیب روپوش و یا تجهیزاتی مانند سینی تزریقات و ظروف حمل نمونه قرار گیرد.
- استفاده از سیفتی باکس در آمبولانس و یا محیط‌های آزمایشگاهی
ممکن است بخواهید سیفتی باکس را هنگام انجام آزمایشات استفاده کنید. در چنین شرایطی لازم است تا سیفتی باکس خود را به گونه‌ای انتخاب کنید که قابلیت قرارگیری زیر هود بیولوژیکی را داشته باشد. علاوه بر این وجود سیفتی باکس در آمبولانس‌‌ها و واحدهای درمانی سیار نیز ضروری است. به همین دلیل نیاز است تا هنگام خرید سیفتی باکس، نوع کاربری آن را در نظر گرفته و حتما محصولی را انتخاب نمایید که از لحاظ ابعادی متناسب با کاربرد شما است.
· سیفتی باکس مناسب افراد دیابتی
استفاده از سیفتی باکس، تنها به مراکز درمانی و کادر درمان محدود نمی‌شود. برخی افراد به دلیل شرایط سلامتی مانند ابتلا به بیماری دیابت، روزانه به تزریق دارو نیاز دارند. یکی از دغدغه‌های این افراد دفع سوزن سرنگ انسولین در خانه و یا محیط کار، به گونه‌ای است که به کسی آسیب نرساند. چنین افرادی هنگام خرید سیفتی باکس باید به قابلیت حمل آسان و قرارگیری آن در جیب و کیف، توجه داشته باشند.
- هنگام خرید سیفتی باکس به کیفیت بدنه و جنس آن توجه ویژه داشته باشید
یکی از اصلی‌ترین نکات هنگام خرید سیفتی باکس، توجه به کیفیت آن است. خرید سیفتی باکس بی‌کیفیت نه تنها خطر بروز حوادث مرتبط با سلامت را کاهش نمی‌دهد، بلکه باعث می‌شود کاربر احساس امنیت داشته و با خیالی آسوده از سیفتی باکس استفاده کند. درصورتی که بی‌کیفیت بودن این وسیله می‌تواند سوراخ شدن آسان بدنه سیفتی باکس را در پی داشته و سلامت کاربر را با خطراتی جدی مواجه سازد.
علاوه بر این، سیفتی باکس‌ها معمولا از جنس پلاستیک (پلی‌پروپیلن) ساخته می‌شود. اما متاسفانه برخی سازنده‌ها برای تولید این محصول، از مواد بازیافتی استفاده می‌کنند. این امر احتمال انتشار بیشتر گاز فوران در اثر سوزاندن و دفع سیفتی باکس را افزایش می‌دهد که جزء گازهای خطرناک محسوب می‌شود.
- سیفتی باکسی را بخرید، که قابل اتوکلاو شدن باشد
سیفتی باکس‌ها اغلب برای دفع ابزاری استفاده می‌شوند که با موادی مانند خون انسان و یا مایعات بیولوژیکی و عفونی در تماس بوده‌اند. به همین دلیل اغلب لازم است تا سیفتی باکس و محتویات آن پیش از دفع، به منظور آلودگی زدایی محتویات اتوکلاو شده و سپس امحاء گردد. توجه به خرید سیفتی باکس هایی که قابلیت تحمل دمایی و اتوکلاو شدن را دارند، از جمله نکات بسیار مهمی است که باید هنگام خرید سیفتی باکس به آن توجه ویژه‌ای داشت.
۴٫ در خرید سیفتی باکس طراحی مناسب آن را در نظر داشته باشید
طراحی مناسب نیز یکی دیگر از نکات مهمی است که در خرید سیفتی باکس باید آن را مد نظر قرار داد. از مهم‌ترین نکاتی که باید برای حفظ ایمنی کاربر در طراحی یک سیفتی باکس رعایت شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قفل‌های مستحکم: درب سیفتی باکس باید به گونه‌ای باشد که امکان قفل کردن موقت و دائم آن را برای کاربر ایجاد کند. لازم است تا پس از هربار استفاده از سیفتی باکس، پیش از تکمیل گنجایش آن، قفل موقف بسته شود تا خطر بروز حوادث کاهش یابد. وجود قفل‌های موقت، حین انتقال سیفتی باکس به مکانی دیگر توسط ترالی، این امکان را به کاربر می‌دهد تا محفظه را به صورت ایمن ببندد تا خطر ریختن و نشت محتویات کاهش یابد. یکی از نکاتی که همواره باید به آن توجه داشت این است که سیفتی باکس‌ها اغلب حاوی پسماندهای تیز و برنده‌ای هستند که می‌توانند به مواد عفونی نیز آلوده باشند. به همین دلیل این ظروف باید پیش از امحاء به طور کامل بسته شود به طوری که امکان بازشدن آن وجود نداشته باشد. وجود قفل دائم این امکان را در اختیار کاربر قرار می‌دهد تا سیفتی باکس را جهت دفع و امحاء به طور دائم مهر و موم نماید.
- وجود شیار بر روی دهانه: شيارهاي تعبيه شده در دهانه درب سیفتی باکس سبب می‌شود تا جداسازی سوزن سرنگ‌ها به آسانی صورت گیرد.
- قطر مناسب دهانه: دهانه سیفتی باکس‌ها باید متناسب با نوع کاربرد آن‌ها طراحی شده باشد. به طور مثال در بعضی بخش‌های بیمارستانی لازم است تا دهانه‌ی سیفتی باکس‌ها عریض‌تر بوده تا امکان دفع آسان پسماندهایی مانند کانولا، تراکرو … فراهم شود.
- سطح مقطع مناسب: یکی دیگر از نکاتی که باید در خرید سیفتی باکس به آن توجه داشت انواع سطح مقطع‌هایی است که در طراحی این تجهیز وجود دارد. پیش از خرید سیفتی باکس، حتما فضایی که لازم است سیفتی باکس در آن قرار گیرد را بررسی کنید.
- وجود دسته برای جابه‌جایی آسان و ایمن سیفتی باکس: وجود دستگیره ارگونومیک در طراحی سیفتی باکس باعث می‌شود تا جابه‌جایی و حمل این تجهیز توسط کاربران به راحتی صورت گیرد.
- دارا بودن نشانگر حداکثر ظرفیت: سیفتی باکس‌ها، تجهیزاتی هستند که پر شدن بیش از حد آن‌ها می‌تواند باعث آسیب کاربر شود. مطابق با دستورالعمل‌های استفاده از سیفتی باکس، حداکثر ظرفیت مجاز برای پر شدن این وسیله، ۷۵ درصد حجم آن است. وجود نشانگر حداکثر ظرفیت مجاز، این امکان را به کاربر می‌دهد تا به راحتی وضعیت پر بودن ظرف را مشاهده و مشخص نماید.
- سطح صاف و بدون زائده : عدم وجود زائده و گوشه‌های تیزنیز یکی دیگر از نکات مهم در طراحی سیفتی باکس است. زیرا در صورتی که این ابزار دارای لبه‌های تیز باشد، احتمال بروز جراحت و انتقال عفونت به کاربر افزایش می‌یابد.
۱٫ اهمیت لوازم جانبی
یکی از پارامترهای مهم در خرید سیفتی باکس ، وجود لوازم جانبی گسترده و متنوع است. سیفتی باکس‌ها در بخش‌های مختلف بیمارستانی و جهت دفع پسماندهای تیز مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند، این گستردگی کاربرد ایجاب می‌کند تا لوازم جانبی متنوعی نیز برای این تجهیز طراحی و عرضه شود. شاید تهیه لوازم جانبی هنگام خرید سیفتی باکس مسئله مهمی به نظر نرسد اما در ادامه برخی از کاربردهای مهم لوازم جانبی سیفتی باکس‌ها را عنوان خواهیم نمود.
- نصب سیفتی باکس در ارتفاع مناسب: نصب سیفتی باکس در ارتفاع مناسب یکی از نکات مهمی است که باید هنگام کار با این وسیله به آن توجه داشت. سیفتی باکس‌ها باید به گونه‌ای نصب شوند که کاربر به راحتی بتواند محتویات درون آن را مشاهده کرده و پسماندهای خود را دفع کند. وجود انواع نگهدارنده‌ها و پایه‌ها این امکان را به کاربر می‌دهد تا سیفتی باکس را در ارتفاع مناسب قرار دهد. نصب سیفتی باکس در ارتفاع مناسب به دو جهت حائز اهمیت است و خطر بروز جراحات را کاهش می‌دهد.
- چنانچه سیفتی باکس در ارتفاع مناسبی نصب شود، به راحتی قابل مشاهده و رویت خواهد بود.
- نصب سیفتی باکس در ارتفاع مناسب این امکان را به کاربر می‌دهد تا به راحتی و بدون خم شدن، پسماندهای خود را دفع نماید.
- قابلیت قرارگیری و نصب بر روی ترالی بیمارستانی: ترالی بیمارستانی از جمله تجهیزاتی است که به منظور جابه‌جایی تجهیزات پزشکی، دارو، تجهیزات احیای قلبی و … بین بخش‌های مختلف بیمارستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اغلب اوقات لازم است تا یک سیفتی باکس نیز در آن قرار داده شود تا دفع پسماندهای تیز و برنده به آسانی صورت گیرد. به کمک یک نگهدارنده مناسب می‌توان سیفتی باکس را به پایه ترالی متصل کرد و آن را به راحتی حمل نمود.
- استفاده آسان و جابه‌جایی سیفتی باکس‌های بزرگ: سیفتی باکس‌هایی با ابعاد بزرگ تر جهت دفع پسماندهای حجیم و بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. جابه‌جایی این گونه سیفتی باکس‌ها اغلب دشوار بوده و ممکن است باعث واژگونی این تجهیز شود و آلودگی محیط و به خطر افتادن سلامت کاربر را در پی داشته باشد. علاوه بر این، نگه داشتن سیفتی باکس‌های طویل، روی میز و یا روی زمین، به صورتی که کاربر به راحتی بتواند به درب سیفتی باکس دسترسی داشته باشد، دشوار است. به همین دلیل درصورتی که نیاز به خرید سیفتی باکس‌هایی با ابعاد بزرگ دارید، حتما تهیه یک ترالی حمل سیفتی باکس را نیز مد نظر قرار دهید. این عمل باعث افزایش ایمنی هنگام جابه‌جایی سیفتی باکس خواهد شد. علاوه بر این وجود پایه‌های نگهدارنده برای سیفتی باکس‌های بزرگ به حفظ تعادل و پایداری بیشتر این تجهیزات و استفاده‌ی راحت‌تر از آن‌ها کمک خواهد کرد.
۲٫ توجه داشته باشید سیفتی باکسی که خریداری می‌کنید، استاندارد باشد
مواردی که در بالا ذکر شد، پارامترهایی هستند که حتما باید پیش از خرید سیفتی باکس مورد بررسی قرار گیرند. اما در کنار تمامی این موارد، استاندارد بودن سیفتی باکس را نباید از قلم انداخت. جهت بررسی استاندارد بودن سیفتی باکس‌ها، آزمون‌های متفاوتی انجام می‌شود. در ادامه برخی از ویژگی‌های مهمی که لازم است یک سیفتی باکس استاندارد از آن برخوردار باشد، ذکر شده است:
- مقاومت دمایی: چنانچه یک سیفتی باکس استاندارد در دمای ۱۱۰ درجه سانتی گراد و فشار ۱/۵ اتمسفر (طی مدت زمان دلخواه) اتوکلاو شود، محتویات آن به بیرون نشت نکرده و بدنه آن دچار دفرمگی نخواهد شد.
- مقاومت دسته: چنانچه یک سیفتی باکس استاندارد که معادل ظرفیت خود پر شده است را به مدت یک ساعت از یک مکان ثابت آویزان کنید، نباید هيچ اثری از جداشدگی دسته از بدنه ظرف مشاهده شود.
- مقاومتبه ضربه و نشتی پس از سقوط عمودی: چنانچه یک سیفتی باکس استاندارد از ارتفاع یک متری به زمین بیفتد، نباید هیچگونه شکستی و یا اثری از نشتی محتویات در آن مشاهده گردد.
- در خرید سیفتی باکس استاندارد رنگ بندی درب را فراموش نکنید
معمولاً برای سازمان‌دهی انواع پسماندهای تیز و برنده، از یک سیستم کدگذاری رنگی در مراکز پزشکی و درمانی استفاده می‌شود. این مسئله به دفع اصولی‌تر پسماندهای تیز کمک بسیاری خواهد کرد. به همین دلیل لازم است هنگام خرید سیفتی باکس، حتما به رنگ‌بندی درب این تجهیزات دقت شود. در ادامه استاندارد کدهای رنگی درب سیفتی باکس متناسب با نوع نمونه ذکر شده است که می‌تواند شما را در انتخاب بهتر یاری کند.
- زرد (Medical):مناسب دفع پسماندهای عفونی و اشیاء نوک تیز کاملا تخلیه نشده
- نارنجی (Fully Discharged):مناسب دفع پسماندهای عفونی و اشیاء نوک تیز کاملا تخلیه شده
- بنفش (Cytostatic/Cytotoxic):مناسب دفع اشياء تيز آلوده به مواد Cytostatic/Cytotoxic
- آبی (Pharmaceutical):مناسب دفع پسماندهای دارويي با بسته بندي و يا بدون بسته بندي اصلي
سیفتی باکس اگرچه در ظاهر مانند یک وسیله عمومی به نظر می‌رسند اما در حفظ ایمنی افرادی که با لوازم تیز و برنده سر و کار دارند، به ویژه در مراکز درمانی، بسیار موثر هستند. اما نکته حائز اهمیت این است که انتخاب نادرست سیفتی باکس و استفاده از سیفتی باکس های غیراستاندارد و بی کیفیت نه تنها شرایط ایمنی را مهیا نمی‌کند، بلکه با ایجاد یک حس کاذب از ایمنی، می‌تواند باعث افزایش خطرات مرتبط با سلامتی شده و حتی جان افراد را در معرض خطر قرار دهد.
امروزه سیفتی باکس‌های بسیاری به بازار عرضه می‌شوند اما تمام آن‌ها از یک کیفیت برخوردار نیستند. برای خرید سیفتی باکس حتما به استاندارد بودن آن توجه داشته باشید. استاندارد بودن سیفتی باکس به این معنی است که:
- سیفتی باکس هنگام سقوط از ارتفاع حداکثر یک متری و یا در اثر ضربه و فشار نشکند.
- محتویات داخل سیفتی باکس به هیچ عنوان به بیرون نشت نکند.
- هنگام سوزاندن و امحاء سیفتی باکس، کمترین میزان گازهای سمی مانند فوران تولید شود.
- بدنه سیفتی باکس به اندازه کافی مستحکم باشد تا خطر جراحت و آسیب برای کارکنان بخش بهداشت و درمان کاهش یابد.
در فروشگاه آنلاین آسان مد می توانید متناسب با نیاز خود، سیفتی باکسی را انتخاب نمایید که بالاترین کیفیت و بهترین قیمت را داشته باشد. در انتخاب این ابزار مهم و کاربردی پزشکی می توانید از راهنمایی کارشناسان آسان مد نیز بهره مند شوید.
